پلی آمید چیست؟ انواع پلی آمید و کاربرد آن

پلی آمید که با نام نایلون هم شناخته می‌شود، نوعی پلیمر مصنوعی سخت و مقاوم بوده که قابلیت ماشینکاری بالایی دارد. این نوع پلیمر مصنوعی انواع مختلفی داشته و یکی از کارامدترین انواع پلیمر در صنایع مختلف است. آشنایی با پلی آمید که یک نوع پلاستیک ضد سایش است، می‌تواند برای بسیاری از صاحبان کسب و کار و فعالان صنایع پلاستیکی مفید باشد. در همین راستا در ادامه این مطلب به بررسی این که پلی آمید چیست، چه خواصی داشته و از انواع مصنوعی و طبیعی آن در چه صنایعی استفاده می‌شود پرداخته شده است.

معرفی کلی پلی آمید

پلی آمید یا نایلون، نوعی پلیمر مصنوعی متشکل از مونومرهای آمید یا کربوکسیل و آمین بوده که دارای خواص فیزیکی و شیمیایی منحصر به فردی است. داشتن این خواص فیزیکی و شیمیایی منحصر به فرد باعث شده تا پلی آمیدها در صنایع مختلفی کاربردهای فراوانی داشته باشند. برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های پلی آمیدها شامل موارد زیر می‌شوند:

• استحکام مکانیکی بالای پلی آمیدها، آن‌ها را در برابر ضربه، کشش، فشار و آسیب‌های فیزیکی مقاوم کرده است.
• پلی آمیدها به دلیل داشتن پیوندهای شیمیایی محکم و قوی، در برابر حرارت مقاومت بسیار بالایی دارند.
• انعطاف‌پذیری پلی آمیدها در حین سختی، آن‌ها را برای بسیاری از صنایع مناسب می‌کند.
• پلی آمیدها در برابر بسیاری از مواد شیمایی مقاومت نشان داده و در تماس با آن‌ها خراب نمی‌شوند.
• پلی آمید یا نایلون در برابر رطوبت هم مقاومت بالایی داشته و نه تنها در مواجه با رطوبت خراب نمی شود، بلکه می تواند به عنوان عایق رطوبتی هم استفاده شود.

این ویژگی‌های پلی آمیدها در کل باعث شده تا از آن‌ها در صنایع مختلفی استفاده شود. با وجود این که تقاضا برای دریافت پلی آمیدها بسیار بالاست، اما این پلیمرهای مصنوعی، در دسته پلیمرهای گران قیمت قرار دارند. چرا که مقاومت آن‌ها بسیار بالا بوده و سختی زیادی دارند.

کاربرد پلی آمید

همان طور که در بخش پیش به این موضوع اشاره شده، پلی آمیدها ویژگی‌های منحصر به فردی داشته و یکی از انواع پلیمرهای مصنوعی با مقاومت بالا محسوب می‌شوند. همین موضوع باعث شده تا از پلی آمیدها در صنایع مختلفی استفاده شده و با آن‌ها محصولات متنوعی تولید شود. در ادامه این بخش می‌توان برخی از پرکاربردترین صنایعی که در آن‌ها از پلی آمید استفاده می‌شود را مشاهده کرد.

• از پلی آمیدها در صنایع نساجی و برای تولید پارچه‌های پیراهن، فرش، طناب و… استفاده می‌شود.
• در صنایع خودروسازی از پلی آمیدها برای پوشش فرمان، قطعات موتور، تسمه تایم، قطعات داخلی و… استفاده می‌شود.
• در صنایع ساختمان برای تولید لوله‌ها و اتصالات مقاوم به فشار و حرارت، چسب‌های با دوام چوب و بتن و بسیاری موارد دیگر از پلی آمید استفاده می‌شود.
• یکی دیگر از کاربردهای پلی آمید در تولید لوازم ورزشی مقاوم و سبک وزن است.

و به دلیل مقاومت پلی آمیدها در برابر حرارت و سایش، از آن‌ها برای تولید عایق‌های مختلف و پوشش‌های حفاظتی هم استفاده می‌شود.

جالب است بدانید که کاربرد پلی آمیدها تنها به این موارد محدود نشده و از آن در سایر صنایع مانند صنایع پزشکی، نظامی، شیمیایی و… هم استفاده می‌شود. در کل می‌توان گفت که تمامی صنایعی که به قطعات مقاوم یا عایق نیاز داشته باشند، می‌توانند از پلی آمیدها استفاده کنند.

انواع پلی آمید

انواع پلی آمیدها به دو دسته پلی آمید طبیعی و پلی آمید مصنوعی تقسیم می‌شوند. هر کدام از این پلی آمیدها خود زیرشاخه‌های مختلفی داشته و به دسته‌های متفاوتی تقسیم می‌شوند. طبیعی است که خواص هر کدام با دیگری متفاوت بوده و کاربردهای مختلفی هم دارند. در همین راستا در ادامه این بخش به معرفی انواع پلی آمید طبیعی و مصنوعی پرداخته شده است.

پلی آمید طبیعی

پلی آمید‌های طبیعی یا بیو-پلی آمیدها نوعی پلی آمیدهایی هستند که از مواد طبیعی و تجدیدپذیر تولید می‌شوند. این پلی آمیدهای طبیعی به دلیل منشأ زیستی، قابلیت تجزیه‌پذیری و سازگاری با محیط زیست، توجه زیادی را به خود جلب کرده اند. برخی از مهم‌ترین انواع پلی آمید طبیعی شامل موارد زیر می‌شوند:

پلی آمید 11 (PA11 یا ریسین آمید)

این پلی آمید از روغن ریسینوس (حاصل از دانه‌های گیاه کنجد) تولید می‌شود. دارای ویژگی‌هایی مانند انعطاف پذیری، مقاومت شیمیایی و حرارتی بالا است. کاربردهای متنوعی داشته و عمدتا در صنایع خودرو، لوله ها، چسب‌ها و قطعات صنعتی استفاده می‌شود.

پلی آمید 56 (PA56)

تولید شده از منبع طبیعی کازئین (پروتئین موجود در شیر) و دارای خواص مکانیکی و حرارتی مناسب، قابلیت بازیافت و تخریب‌پذیری زیست محیطی است. از آن در بسته‌بندی مواد غذایی و محصولات پزشکی استفاده می‌شود.

پلی آمید حاصل از پروتئین های گیاهی

پلی آمیدهایی که از پروتئین‌های سویا، گندم، ذرت و سایر منابع گیاهی تولید می‌شوند. دارای خواص مشابه پلی آمیدهای سنتزی با مزیت‌های زیست محیطی هستند. کاربرد آن‌ها در پوشش‌های غذایی، لوازم آرایشی و محصولات پزشکی است.

مشاهده کنید: کامپاند پلی آمید

پلی آمید مصنوعی

پلی آمیدهای مصنوعی، آن دسته از پلی آمیدهایی هستند که به طور سنتزی و در آزمایشگاه‌ها تولید می‌شوند. این مواد پلیمری، برخلاف پلی آمیدهای طبیعی، از منابع نفتی و مواد شیمیایی سنتزی تهیه می‌گردند. برخی از مهمترین انواع پلی آمیدهای مصنوعی شامل موارد زیر می‌شوند:

پلی آمید 6 (PA6 یا نایلون 6)

یکی از پرکاربردترین انواع پلی آمید مصنوعی که تولید آن از مونومر کاپرولاکتام صورت می‌گیرد و دارای خواص عالی مکانیکی، حرارتی و شیمیایی است.

پلی آمید 66 (PA66 یا نایلون 66)

تهیه شده از واکنش هگزامتیلن دیآمین و آدیپیک اسید و استحکام بیشتر و مقاومت حرارتی بالاتر نسبت به PA6 است. کاربرد آن عمدتا در تولید قطعات خودرو، لوازم الکترونیکی و ساختمانی است.

پلی آمید 12 (PA12 یا لائورولاکتام)

این پلی آمید مصنوعی از مونومر لائورولاکتام سنتزی تولید می‌شوند و دارای مقاومت شیمیایی و استحکام مطلوبی هستند که آن‌ها را برای استفاده در قطعات خودرو، ابزارآلات و لوازم ورزشی مناسب می‌کند.

پلی آمید 46 (PA46)

این دسته پلی آمیدها از واکنش هگزامتیلن دیآمین و تتراکربوکسیلیک اسید تولید شده و مقاومت حرارتی و استحکام بالایی دارند. کاربرد آن‌ها بیشتر در قطعات خودرو، ابزارآلات و لوازم الکترونیکی است.

سخن پایانی

پلی آمید یا نایلون، نوعی کاربردی از پلیمرهاست که به صورت طبیعی و مصنوعی قابل تولید است. پلی آمیدها انواع بسیار زیادی داشته و در صنایع مختلفی کاربرد دارند. اما از مهم‌ترین کاربردهای آن‌ها می‌توان به تولید قطعات برای صنایع ابزارآلات، لوازم الکترونیکی، خودروسازی، لوازم ورزشی، صنایع پزشکی و صنایع ساختمان‌سازی اشاره کرد. پلی آمیدهای طبیعی دسته‌ای از پلی آمیدها هستند که منشاء طبیعی داشته و به دلیل سازگاری با محیط زیست، طرفداران بسیاری دارند. اما ساخت پلی آمیدهای مصنوعی سریع‌تر بوده و به دلیل ویژگی‌هایی که دارند، از آن‌ها می‌توان در صنایع مختلفی استفاده کرد. برای انتخاب بهترین پلی آمید برای صنایع و کسب و کارهای مختلف، بهترین کار این است که با دفاتر توزیع معتبر در تماس بوده و از قیمت پلی آمیدها هم اطلاع پیدا کرد.